Składowanie materiałów barwnych w warunkach tropikalnych

Składowanie materiałów barwnych w warunkach tropikalnych.

Niezmiernie ważne jest zachowanie odpowiednich warunków składowania w klimacie tropikalnym. Gorący, suchy klimat, jaki panuje np. w Egipcie lub Arabii, nie jest tak niebezpieczny dla materiałów filmowych. Barwne materiały światłoczułe, przeznaczone do dłuższego przechowywania, należy składować w miejscach o niskiej temperaturze, np. w lodówkach dostępnych na ogół w większych ośrodkach, skąd materiały te pobiera się tylko do bezpośredniego użytku. W niektórych krajach może zachodzić konieczność nawilżania materiałów światłoczułych, gdyż wskutek wysuszenia taśma staje się zbyt krucha i może się łamać w czasie jej przesuwania w aparacie zdjęciowym. Nawilżanie, jeśli jest celowe, powinno być przeprowadzane przez ostrożne włożenie wilgotnego papieru lub wilgotnego materiału do blaszanego pudełka, w którym przechowywana jest błona lub taśma.

W warunkach tropikalnych wywoływanie jest bardzo trudne, a nieraz wręcz niemożliwe, jeśli nie mamy do dyspozycji wody o wystarczająco niskiej temperaturze. Materiały czarno-białe mogą być obrabiane przez zastosowanie tzw. wywoływania tropikalnego. Polega ono na tym, że do roztworu dodaje się silnych środków garbujących, które zapobiegają pęcznieniu żelatyny. Jak dotychczas nie możemy stosować tego do materiałów barwnych, gdyż istnieje obawa wpływu czynnika garbującego na właściwości trzech barwnych emulsji fotograficznych. Jeśli nie mamy możliwości wywołania barwnych materiałów na miejscu, należy wywołać zdjęcia próbne, aby sprawdzić prawidłowość naświetlenia. W tym celu zaleca się przygotować przed podróżą dwa zestawy naświetlonych próbek barwnego materiału negatywowego naświetlanego ok. V50 sek przy przysłonie 6. Jeden z nich należy wywołać w wywoływaczu barwnym, zaś drugi w czarno-białym, np. według recepty Agfa lub ORWO nr 16 bądź Agfa lub ORWO nr 55.

Próbne taśmy i nieco wywoływacza zabieramy ze sobą w podróż i możemy wywoływać próbki materiałów barwnych w wywoływaczu czarno-białym, a następnie porównać je wizualnie z próbkami naświetlonymi uprzednio i sprawdzić, czy naświetlenie błony barwnej w nowych warunkach jest prawidłowe. Materiały odwracalne do takich porównań niestety się nie nadają, gdyż mają czarną warstwę przeciwodblaskową. Krytyczne warunki przechowywania występują w krajach tropikalnych w przypadku wysokich temperatur i podwyższonej wilgotności powietrza. Muszą być wtedy zastosowane specjalne środki ostrożności. Dlatego wszyscy producenci pakują barwne materiały światłoczułe do szczelnych pudełek blaszanych lub opakowań z folii metalowej.

Firma ORWO z Wolfen pakuje barwne błony zwojowe do pudełek blaszanych z zakręcaną pokrywką i uszczelką gumową. Błony małoobrazkowe pakuje się do szczelnych pudełeczek uszczelnionych dodatkowo gumowanym przylepcem. Do opakowań takich nie może się dostać wilgoć z otoczenia i błony należy chronić tylko przed wysoką temperaturą. Pudła z filmami kinematograficznymi są podwójnie oklejane taśmą izolacyjną.

Dla wypraw naukowych materiały barwne mogą być pakowane do specjalnych skrzynek. Firma ORWO z Wolfen przygotowuje w tym celu skrzynki drewniane impregnowane preparatem przeciw termitom, wykładane wewnątrz blachą cynkową, którą na brzegach się zalutowuje. Małe skrzynki zaopatrzone są w ręczne uchwyty,_ tak aby mogły być transportowane przez jednego tragarza. Wysyłka ich jest możliwa samolotem lub w chłodniach statków, względnie koleją.

Przy transporcie samochodowym należy zwracać uwagę,, aby opakowania nie były wystawione bezpośrednio na działanie promieni słonecznych. Jeśli pozwalają na to warunki, należy wykorzystywać lodówki zarówno do przechowywania, jak i do dłuższego transportu materiałów barwnych. Ochłodzone błony nie mogą być jednak natychmiast wyjmowane i zakładane do aparatu fotograficznego, gdyż na zimnej błonie będzie się wtedy skraplała para wodna z otoczenia, co z kolei może doprowadzić do sklejania się materiałów. Temperatura błon i filmów powinna się zrównać z temperaturą otoczenia jeszcze wtedy, gdy są one szczelnie zapakowane. Po wyjęciu z opakowania ochronnego błony należy strzec w miarę możności przed wpływem wysokiej wilgotności otoczenia. Małe naświetlone ładunki amatorskie możemy przechowywać w szczelnie zamkniętych słojach, np. typu Wecka, zawierających woreczki z żelem krzemionkowym lub w ostateczności z suchą herbatą lub suchym ryżem. Najpraktyczniejszy w użyciu jest niebieski żel krzemionkowy, który znajduje się już w skrzynkach przeznaczonych dla wypraw naukowych. Zawarty w żelu krzemionkowym barwnik wskaźnikowy w miarę pochłaniania wilgoci zmienia barwę z niebieskiej na różową. Poznajemy po tym natychmiast, że żel stracił już swoje właściwości pochłaniania wilgoci. Przez ogrzanie do temperatury 120°C możemy go regenerować i usunąć z niego wilgoć.

Naświetlone błony i filmy powinny być w miarę możliwości natychmiast przesyłane do wywołania. Powinniśmy się jednak uprzednio poinformować, czy mażemy to zrobić, gdyż w niektórych krajach istnieje zakaz wysyłania naświetlonych błon i filmów za granicę.

Pewną pociechą jest to, że materiały barwne wytrzymują trudne warunki tropikalne również bez specjalnych środków ostrożności. Świadczy o tym fakt, że np. z 400 zdjęć wykonanych na Jawie na barwnej błonie negatywowej Agfacolor Ultra T, przy temp. 25—37°C w cieniu i przy bardzo dużej wilgotności powietrza, 40% zdjęć było zupełnie bezbłędnych, a 30% miało zaledwie lekkie zniekształcenia barw.