ZDOLNOŚĆ ROZDZIELCZA I ZDOLNOŚĆ PRZENOSZENIA KONTRASTU.
Odczytanie ostrości rysunku obiektywu oparte jest na dwóch pomiarach, a mianowicie ocenie zdolności rozdzielczej oraz zdolności przenoszenia kontrastu, co oznacza stopień oddania różnicy na styku czarnej i białej płaszczyzny.
Zdolność rozdzielczą bada się w przeciętnych warunkach laboratoryjnych za pomocą tablic testowych, zawierających linie o coraz mniejszej grubości, w coraz mniejszych odstępach.
Rysunek. Tablica do sprawdzania jakości obrazu i zdolności rozdzielczej przyrządu optycznego.
Tablice te fotografuje się na bardzo drobnoziarnistych błonach i przy dużym powiększeniu odczytuje się ilość linii, dających się jeszcze od siebie oddzielić na jednomilimetrowym odcinku obrazu. Pomiarów tych dokonuje się na środku obrazu i na jego brzegach, przy pełnym otworze obiektywu i przy mniejszych otworach, aby według ilości odczytanych linii określić zdolność rozdzielczą obiektywu (nie należy tego mylić ze zdolnością rozdzielczą błony, opartą na podobnych przesłankach).
Rodzaj szkła, dokładność szlifowania i wykonania obiektywu, skrupulatna kontrola fabryczna eliminująca każdy obiektyw wykazujący choćby najmniejsze odchylenia od normy, oto tajemnica wysokiej jakości (i wysokiej ceny) wyrobów czołowych fabryk optycznych. Fabryki te mają bardziej precyzyjne metody badania zdolności rozdzielczej niż zwykłe fotografowanie tablic testowych, ale założenia badania pozostają te same.
Trudno jednak gwarantować optymalne nastawienie na ostro przy fotografowaniu tablicy testowej; matówka aparatu i błona mają ziarno (jeśli nie stosujemy specjalnych metod nastawiania na ostro), oko ludzkie nie jest instrumentem doskonałym, sposób wywołania ma także znaczenie, a wreszcie odczytanie ilości linii zależy również od ostrości wzroku.
Sama metoda jest także niedoskonała. Obraz fotograficzny oceniamy zgodnie z wrażeniem, jakie odnosi nasze oko, będące znacznie bardziej wrażliwe na kontrast niż na samą liczbę linii na jednym milimetrze. Jeśli wynosi ona nawet sto lub więcej, to w praktyce nie ma znaczenia, gdyż na oryginale zdjęcia oko potrafi odróżnić może 10 linii, jeśli nie mniej, a w powiększeniu większa część linii zginie w ziarnie błony. Natomiast bardzo wyraźnie zarysowany kontrast między czernią a bielą na ich styku będzie dostrzegalny zarówno na oryginale zdjęcia, jak i na powiększeniu, robiąc wrażenie dużej ostrości obrazu, nawet jeśli wykazuje on znacznie mniejszą zdolność rozdzielczą (zjawisko to zaobserwowano już dawno na emulsji błon i określono wówczas jako „acutance” — ostrość konturu).